De studenten moeten voldoende notie hebben van het Belgische fiscaal recht (beginselen, personenbelasting, vennootschapsbelasting, BTW, procedure). Enkel dan kan er verder worden nagedacht over fiscale ethiek hieromtrent.

Algemene doelstellingen

De centrale thematiek bij het opo ‘Fiscale Ethiek’ is het moreel verantwoord gedrag van belastingplichtigen, hun adviseurs, de fiscale administratie en de fiscale wetgevers.

- Bewustwording van ethische vraagstukken die kunnen rijzen bij het ontwerpen en toepassen van belastingwetgeving. De student is in staat ethische probleempunten te herkennen en te benoemen.

- Inzicht in de algemene ethische theorieën (plichtethiek, gevolgenethiek, deugdethiek, zorgethiek), telkens vertrekkende vanuit en toegepast op fiscaliteit.

- Tot morele oordeelsvorming kunnen en durven komen over morele vragen op fiscaal vlak. De student kan kritisch reflecteren over morele vraagstukken op fiscaal vlak en erover in gesprek gaan met anderen. Hij/zij kan op een beargumenteerde wijze zijn/haar eigen mening vormen en zijn/haar morele intuïties verhelderen. Hij/zij kan mondeling en schriftelijk toelichten vanuit welke waarden, principes, beweegredenen en persoonlijke kwaliteiten hij/zij bepaalde morele keuzes maakt en op een bepaalde wijze wil handelen. Hij/zij is in staat om aan de hand van stappenplannen (bv. het aan de Universiteit van Utrecht ontwikkelde model van het moreel beraad) tot morele oordeelsvorming te komen.

- Ethisch verantwoorde oplossingsstrategie voorstellen, deze verantwoorden en deze daadwerkelijk in het eigen gedrag toepassen.

Concrete doelstellingen

1. In het opleidingsonderdeel komen theoretische kennis en inzichten, toepassingsvaardigheden, zelfkennis en persoonlijke ontwikkeling aan bod.

2. Kernthema’s zijn: wat betekent ethisch verantwoord handelen op fiscaal vlak? Hoe kunnen we daartoe komen? Waarom is dit van belang?

3. Het verwerven van theoretische kennis en inzichten over:

- basisbegrippen (moraal, ethiek, waarden, normen);

- de voornaamste ethische stromingen (plichtethiek, de gevolgethiek, de zorgethiek, deugdethiek) die een (denk)kader bieden om ethische dilemma’s te benaderen;

- de waarden van waaruit vraagstukken omtrent ethische fiscaliteit kunnen worden benaderd: dienstbaarheid, integriteit, rechtvaardigheid, …;

- verband tussen persoonlijke en professionele ethiek;

- redenen waarom ethisch verantwoord handelen in fiscale aangelegenheden belangrijk is.

4. Het ontwikkelen van vaardigheden zoals:

- kritisch reflecteren;

- verhelderen van morele intuïties;

- het houden van een moreel beraad (met medestudenten) over een concrete casus;

- het voeren van een gesprek over ethische kwesties (bv. met de cliënt of opdrachtgever).

5. Het leren inzetten van menselijke kwaliteiten zoals praktische wijsheid, dienstbaarheid, fairness, integriteit, respect, moed, zorgvuldigheid, en nog andere.

Specifieke topics

De volgende topics (voorbeelden) kunnen aan bod komen via casussen, workshops, lezingen, …:

- fiscale rechtvaardigheid op maatschappelijk vlak

- de smalle grens tussen verantwoorde en onverantwoorde tax planning

- de publieke verantwoordelijkheid van fiscalisten, accountants, … (meldingsplicht bv.)

- ethische fiscaliteit en zgn. ‘regulitis’ (transparantieregels bv.)

- fiscaliteit en klimaatverandering in een sociaal-ethische context

- menselijk fiscaal gedrag en digitalisering

- burgerschap, burgerparticipatie en fiscaliteit

- ethisch verantwoord toezicht op en handhaving van de belastingwetgeving

-…..