Informatie opleidingsonderdeel

Organische chemie en procestechnologie (4088)
Contactpersoon :	Prof. dr. ir. Leen BRAEKEN


Coördinerend verantwoordelijke :	Prof. dr. ir. Leen BRAEKEN

Co-titularis :	Prof. dr. ir. Mieke BUNTINX

Lid van het onderwijsteam :	ing. Els GOIGNARD
	ing. Joris CLAES
	dr. Nadia LEPOT
	ing. Tobias EL CHALID

Onderwijstaal : Nederlands

Examencontract: niet mogelijk

Volgtijdelijkheid

Verplichte volgtijdelijkheid op niveau van de opleidingsonderdelen


Voor volgende opleidingsonderdelen dient u een creditbewijs, vrijstelling, reeds getolereerde onvoldoende of ingezette tolereerbare onvoldoende behaald te hebben.
	Algemene chemie 1 (3830)	6,0 stptn

Studierichting

Studiebelastingsuren

Studiepunten

P1 SBU

P1 SP

2^de Examenkans¹

Tolerantie²

Eindcijfer³

2de bachelor in de industriële wetenschappen (gemeenschappelijk pakket)

Verplicht

108

4,0

108

4,0

Numeriek

Eindcompetenties

EC	EC1 - De Bachelor in de industriële wetenschappen bezit algemeen wetenschappelijke en technologisch toepassingsgerichte kennis van de basisbegrippen, structuur en samenhang van het specifieke domein. (kennis bezitten)
	DC	1.1 De student kent de chemische basisbegrippen, symbolen, structuurformules en reacties van moleculen.
		BC	De student kent de namen, symbolen, structuurformules, klassen en reacties van organische moleculen.
		BC	De student kent theoretische basisbegrippen van de polymeerchemie zoals de naam, chemische formule, recyclagecode en toepassingen van enkele belangrijke polymeren en de definitie van bioplastics.
		BC	De student kent het doel en het werkingsprincipe van de geziene eenheidsbewerkingen (destillatie, verwarmen, oplossen, kristalliseren, ionenwisseling,...) en kan dit linken aan stofeigenschappen van verbindingen.
		BC	De student kent definities, eenheden,.. van een aantal fysische ( oplosbaarheid, verdampingswarmte, ) en chemische(pH, zuurconstante, ..) eigenschappen van stoffen en kan ze weergeven in formules, grafieken. (Details in de studiewijzer bij het hoofdstuk waterbehandeling).
EC	EC2 - De Bachelor in de industriële wetenschappen bezit algemeen wetenschappelijk en ingenieurstechnisch disciplinegebonden inzicht in de basisbegrippen, methodes, denkkaders en onderlinge relaties van het specifieke domein. (begrijpen)
	DC	2.1 De student heeft inzicht in de chemische basisbegrippen, structuurformules, kenmerken en reacties van moleculen.
		BC	De student kan een aantal basispolymeren indelen en beschrijven op basis van herkomst, polymerisatiemechanisme, moleculaire opbouw en thermisch gedrag.
		BC	De student kent het begrip hardheid en kan vlot concentraties omrekenen van en naar ppm CaCO3.
		BC	De student kan de invloed van de waarde van fysische ( bv dampspanning,..) en chemische eigenschappen op eenheidsbewerkingen (destillatie, ..) aantonen, dit oa ahv formules, grafieken (voorstellingspunten aanduiden) en tabellen.
		BC	De student kan in het waterbehandelingsproces de nodige zuur-base, redox- en neerslagreactievergelijkingen en bijhorende grafieken opstellen en heeft inzicht in de toepassing van deze reacties voor waterbehandeling.
		BC	De student kan de theoretische achtergrond die aan de basis ligt van eenheidsbewerkingen toelichten en situeren/verklaren in een proces.
	DC	2.10 De student kan technische tekeningen lezen.
		BC	De student kan een processchema, een blokschema en eenvoudige regelschema's lezen, begrijpen en toelichten.
EC	EC3 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan zelfstandig problemen herkennen, op eigen initiatief activiteiten plannen en actie ondernemen. (initiëren en plannen)
	DC	3.2 De student kan op gestructureerde wijze een technisch-wetenschappelijk project plannen.
		BC	De student kan zelfstandig een laboproef voorbereiden om deze succesvol te kunnen uitvoeren binnen de voorziene tijd.
	DC	3.3 De student kan (op eigen initiatief) actie ondernemen.
		BC	De student verwerft zelfstandig via begeleid zelfstandig studeren de nodige kennis en inzichten en kan hierdoor casus specifieke oefeningen maken.
EC	EC4 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan doelgericht relevante wetenschappelijke en/of technische informatie opzoeken en verzamelen of efficiënt en nauwgezet de benodigde informatie meten en correct refereren. (data verwerven)
	DC	4.1 De student kan doelgericht wetenschappelijke en/of technische informatie opzoeken.
		BC	De student kan de vereiste informatie opzoeken in tabellen en grafieken en deze gebruiken in berekeningen.
	DC	4.2 De student kan op gestructureerde wijze meetresultaten verzamelen.
		BC	De student kan tijdens de practica experimentele data correct verzamelen en structureren.
EC	EC5 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan niet-vertrouwde, domeinspecifieke problemen analyseren, opsplitsen in deelproblemen, logisch structureren, de randvoorwaarden bepalen en de gegevens op een wetenschappelijke manier interpreteren. (analyseren)
	DC	5.1 De student kan op gestructureerde wijze meetresultaten, resultaten uit simulaties, statistische data en/of technische informatie interpreteren.
		BC	De student kan de bekomen laboresultaten analyseren.
	DC	5.4 De student kan problemen opsplitsen in deelproblemen.
		BC	De student kan in een gegeven context het probleem analyseren en de ontbrekende gegevens opzoeken/berekenen en op een gestructureerde manier weergeven.
		BC	De student kan oefeningen/problemen ontrafelen en een oplossingsstrategie opstellen
	DC	5.5 De student kan chemisch-technische problemen analyseren.
		BC	De student kan de verworven chemische basiskennis gericht toepassen om oefeningen en technische problemen in waterbehandelingsprocessen met betrekking tot zuur-base, neerslag- en redoxreacties te analyseren en de impact van externe factoren inschatten.
		BC	De student kan de werkingsparameters bij ionenwisseling en kristallisatie/precipitatie analyseren.
		BC	De student kan de verworven chemische basiskennis gericht toepassen om oefeningen en technische problemen met betrekking tot polymeerchemie te analyseren en de impact van externe factoren in te schatten.
	DC	5.12 De student kan de noden voor een beoogd product analyseren en een eisenpakket opstellen.
		BC	De student kan de vereiste kwaliteit van proces- en koelwater inschatten aan de hand van de uiteindelijke toepassing in het bedrijf.
EC	EC6 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan adequate oplossingsmethodes selecteren om niet-vertrouwde, domeinspecifieke problemen op te lossen en kan methodologisch te werk gaan in ontwerp en hierin gefundeerde keuzes maken. (oplossen en ontwerpen)
	DC	6.1 De student kan een gepaste oplossingsmethode selecteren.
		BC	De student kan functionele groepen benoemen, graad van onverzadigdheid bepalen en bruto- en structuurformules van organische verbindingen opstellen.
	DC	6.2 De student kan de gekozen oplossingsmethode correct uitvoeren.
		BC	De student kan de benodigde hoeveelheden chemicaliën bij een waterbehandeling correct berekenen op basis van het gedefinieerde behandelproces.
		BC	De student kan eenvoudige massa en energiebalansen voor een gegeven proces opstellen en oplossen en gebruiken voor rendementsberekeningen.
	DC	6.5 De student kan chemisch-technische problemen oplossen.
		BC	De student kan een gepaste waterbehandeling voorstellen vertrekkende van de kwaliteit van het inkomend water en van de gewenste waterkwaliteit in het proces.
		BC	De student kan reactievergelijkingen (redox, zuurbase,..) opstellen en gebruiken bij berekeningen (bv KKS).
		BC	De student kan het principe van scheikundige technieken zoals o.a. destillatie, extractie, kristallisatie, chromatografie,... gebruiken bij berekeningen en praktische uitvoeringen.
		BC	De student kan tijdens het labo op basis van verzamelde meetgegevens tot een eindresultaat komen en de juiste conclusie trekken.
EC	EC7 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan de geselecteerde methodes en hulpmiddelen innovatief aanwenden om domeinspecifieke oplossingen en ontwerpen planmatig te implementeren met aandacht voor de praktische en economische randvoorwaarden en bedrijfsgebonden implicaties. (implementeren en operationaliseren)
	DC	7.1 De student kan een experiment opbouwen en/of uitvoeren.
		BC	De student kan aan de hand van een voorbereid werkschema zelfstandig een labo opstelling opbouwen en de proef op een correcte, veilige manier uitvoeren binnen de voorziene tijd.
EC	EC8 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan (onvolledige) resultaten interpreteren, kan omgaan met onzekerheden en beperkingen en kan kennis en vaardigheden kritisch evalueren om op basis hiervan eigen denken en handelen bij te sturen. (kritisch reflecteren)
	DC	8.1 De student kan (berekende, gemeten of gesimuleerde) resultaten toetsen aan de literatuur en de werkelijkheid.
		BC	De student kijkt kritisch naar bekomen resultaten van oefeningen en praktische proeven en zoekt verklaringen voor mogelijke afwijkingen van de verwachte waarde.
		BC	De student kan kritisch redenerend toegepaste oefeningen en problemen aangaande zuur-base, pH, oplosbaarheid en redoxreacties oplossen.
	DC	8.3 De student kan door kritische reflectie eigen denken en handelen bijsturen.
		BC	De student werkt bij sterk afwijkende resultaten op eigen initiatief een aangepaste oplossingsstrategie uit.
EC	EC9 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan met vakgenoten mondeling en schriftelijk (grafisch) communiceren over domeingebonden aspecten in een relevante taal en met gebruik van de toepasselijke terminologie. (communiceren)
	DC	9.1 De student kan correct, gestructureerd en gepast schriftelijk communiceren in relevante talen voor zijn vakgebied.
		BC	De student kan oefeningen en practica op een gestructureerde wijze schriftelijk uitwerken in het Nederlands.
	DC	9.2 De student kan correct, gestructureerd en gepast mondeling communiceren in relevante talen voor zijn vakgebied.
		BC	De student kan tijdens het practicum de proef in het Nederlands mondeling toelichten vanuit de theoretische achtergrond.
	DC	9.3 De student kan correct, gestructureerd en gepast grafisch communiceren.
		BC	De student kan bij het bespreken van processen de nodige grafieken construeren en het gebruikte proces in deze grafieken voorstellen.
		BC	De student kan een eenvoudig blokschema maken aan de hand van een proces- of proefbeschrijving of als gevolg van een kwaliteitsanalyse.
EC	EC12 - De Bachelor in de industriële wetenschappen kan toepassings- en oplossingsgericht, met het vereiste doorzettingsvermogen, professioneel en academisch handelen met oog voor realisme en efficiëntie en geeft blijk van een onderzoekende houding tot levenslang leren. (ingenieursattitude)
	DC	12.1 De student heeft een open houding om te leren uit ervaring, feedback en fouten.
		BC	De student maximaliseert zijn of haar leertraject op basis van de aangeboden zelfstudie, oefeningen met feedback tijdens de responsiecolleges en praktijkervaring om alle competenties voor dit opleidingsonderdeel te verwerven.
	DC	12.3 De student eigent zich een gepaste ingenieursattitude toe (nauwkeurig, efficiënt, veilig, resultaatgericht,...).
		BC	De student voert de proeven in het labo nauwkeurig uit binnen de voorziene tijd en respecteert hierbij veiligheids- en milieuvereisten.
		BC	De student is zich bewust van praktische implicaties inzake veiligheid en milieu op industriële schaal en kan problemen ivm milieu, veiligheid, corrosie, ... aanduiden in het waterbehandelingsproces en oplossingen suggereren.
		BC	De student kan verschillen tussen theorie en praktijk (rendement, zuiverheid, ..) opsommen en de consequenties voor de praktijk aangeven (recyclage,spui..).

EC = eindcompetenties DC = deelcompetenties BC = beoordelingscriteria

Inhoud

In het kader van een polyvalente algemene en technische vorming horen chemie en chemische procestechnologie als wetenschappelijke discipline tot de opleiding van elke ingenieur. De chemische sector is immers een van de grootste sectoren in Vlaanderen. Er wordt een vorming verzekerd met de nodige chemisch-wetenschappelijke en technische kennis, waarbij belangrijke basiskennis wordt aangebracht als voorbereiding op het polyvalente ingenieursberoep. De student krijgt in dit deel een uitbreiding van zijn chemische basiskennis met organische chemie en polymeren en leert de voornaamste scheidingsprocessen in de chemische industrie kennen. Tot slot leert de student procesmatig denken over een industrieel proces en zijn algemene chemische en fysische kennis toepassen bij het ontwerpen en beheren van een industrieel proces met oog voor materiaalkeuze, veiligheid, milieu en kwaliteitseisen van de eindproducten.

De inhoud van de cursus:

Organische chemie
Polymeerchemie en kunststofverwerking
Eenheidsbewerkingen in de chemische, farmaceutische en voedingsindustrie
Procestechnologie: Industriële waterbehandeling

Inhoud van het labo:

Organische synthese van ter-butylchloride
Vriespuntsverlaging van een antivriesoplossing
Gefractionneerde destillatie
Bepalen van de hardheid

Organisatie- / Werkvormen

Organisatievormen
	Hoorcollege ✔
	Practicum ✔
	Werkzittingen ✔
Werkvormen
	Oefeningen ✔

Evaluatie

Periode 1 Studiepunten 4,00

Evaluatievorm

Praktijkevaluatie tijdens onderwijsperiode

15 %

Behoud van deelcijfer in academiejaar

✔

Schriftelijk examen

85 %

Gesloten-boek

✔

Open vragen

✔

Gebruik studiemateriaal tijdens evaluatie

✔

Toelichting

De student mag gebruik maken van een bundel met cijfergegevens (cfr toledo), een formularium (cfr. Toledo) en een tabel van Mendeljev (periodiek systeem). Deze bundel wordt beschikbaar gesteld op het examen. Het gebruik van het grafisch rekentoestel is toegestaan op voorwaarde dat het werkgeheugen én het permanent geheugen leeg zijn voor de start van het examen.

Extra info

Permanente evaluatie van practica (15%), waaronder voorbereiding, voorstelling hiervan, uitvoering van de proeven en verslaggeving. Verplichte aanwezigheid tijdens alle practica. Bij ongewettigde afwezigheid wordt er geen eindcijfer toegekend. Voor deze deelevaluatie is het kunnen afronden van de opdracht(en) in het voorziene tijdsbestek onderdeel van de evaluatie: Permanente evaluatie van Practica. Studenten in bijzondere omstandigheden die als faciliteit een relatieve meertijd kregen toegekend kunnen hierop daarom geen beroep doen voor de bovenstaande deelevaluaties.

Tweede examenkans

Evaluatievorm tweede examenkans verschillend van eerste examenkans

Neen

Toelichting evaluatievorm

- 85% Schriftelijk gesloten boek examen: idem als 1e examenkans wat betreft bundel met cijfergegevens, tabel van Mendeljev en grafisch rekentoestel.
- Voor de permanente evaluatie van de practica is er geen tweede examenkans. De score van de eerste examenkans blijft behouden voor 15%.
- Overdracht van cijfer op het onderdeel permanente evaluatie (practica) naar een volgend academiejaar gebeurt automatisch indien de student minimaal 12/20 behaalde.De student kan er voor kiezen om toch de practica te hernemen, maar hij moet dit dan expliciet melden aan de betrokken docent tijdens het eerste practicum. Studenten die minder dan 12/20 behaalden dienen alle practica opnieuw uit te voeren. Het is de verantwoordelijkheid van de student om ten laatste tijdens het eerste practicum navraag te doen naar de behaalde score op de permanente evaluatie van het vorig academiejaar.

Begincompetenties

De student kent pH, zuur-base reacties en redoxreacties.

De student kan reactievergelijkingen, bruto en structuurformules van anorganische componenten uitschrijven.

De student kan stoechiometrische berekeningen maken.

Verplichte handboeken (boekhandel)

Periodiek systeem IIW,Xod,Code: 11121314 (verkrijgbaar in boekhandel)

Verplichte cursussen (gedrukt door boekhandel)

Organische chemie en procestechnologie,Hoofdstuk 1: koolwaterstoffen Hoofdstuk 2: functionele groepen Hoofdstuk 3: polymeerchemie en kunststofverwerking Hoofdstuk 4: scheidingsmethoden 1 Hoofdstuk 5: scheidingsmethoden 2 Hoofdstuk 6: elektrolyten Hoofdstuk 7: neerslagreacties Hoofdstuk 8: watergebruik en kwaliteitseisen Hoofdstuk 9: waterbehandeling
Labo Organische chemie en procestechnologie,De studenten van het schakelprogramma industriële wetenschappen chemie lange versie moeten de labohandleiding van organische chemie en procestechnologie niet aankopen aangezien zij geen labo hebben van dit opleidingsonderdeel.

Verplicht studiemateriaal

De studenten kopen een periodiek systeem bij XOD.

¹ examenregeling art.1.3, lid 4.

² examenregeling art.4.7, lid 2.

³ examenregeling art.2.2, lid 3.

Legende
SBU : studiebelastingsuren	SP : studiepunten	N : Nederlands	E : Engels

Organische chemie en procestechnologie (4088)